Jadąc do Babadag

Są święta, więc wreszcie mam czas na czytanie książek. Czytam Jadąc do Babadag Andrzeja Stasiuka, w której autor spisuje swoje refleksje z podróży po zapomnianych krajach takich jak Albania, Mołdawia, Naddniestrze, ale także bardziej znanych, ale również uznawanych za niejako "drugoligowe": Węgry, Rumunia czy Słowacja. Podróży bardzo ludzkiej, bardzo "z ludźmi" i zdecydowanie na ludzi i ich ludzką codzienność skierowanej. Zupełnie dobra książka wydaje mi się (chociaż jeszcze nie dobrnąłem do końca, no ale pochwalmy już ten dzień przed zachodem słońca, licząc, że kolega Stasiuk nas nie zawiedzie). Cała masa fantastycznych opisów, zwykłych-niezwykłych myśli, refleksji oraz komentarzy. Tak, zwłaszcza zaś komentarzy wyławiających całe sedno sprawy bez obaw, że zaraz ktoś piśnie, że to jednak nie do końca tak... że to może trochę przesada... że może chodzi o co innego...  A więc bardzo mi się te jego komentarze podobają, jako że zdarza mi się podobne co on rzeczy widzieć i w podobny sposób na nie patrzeć (choć oczywiście opisać tak zgrabniej jak Andrzej już tego nie umiem). W powyższym zdaniu nie chodzi mi bynajmniej, że "podobne rzeczy widzieć", że gdzie to ja (czy on) nie byłem, bo np. fragment który przytoczę niżej opisuje ludzi, których bez specjalnego wysiłku można zobaczyć i w naszym kraju, nie trzeba pchać się aż do stolicy Mołdawii, czy Mołdowy - jak kto woli (w której zresztą nie byłem). Chodzi mi bardziej o wyostrzone spojrzenie na zdarzenia, ludzi, zjawiska, które to spojrzenie - jednocześnie proste ale i niezwykle przestrzenne - bardzo mi się u kolegi Andrzeja podoba.



Fragment z rozdziału Moldova:
Dziwne miasto. Wystraszeni osiemnastoletni gliniarze chodzący trójkami, kolesie w land cruiserach, patrzący na ulice jak na swoją własność, faceci pod pocztą handlujący impulsami z kart telefonicznych, ludzie objuczeni naczyniami, łysi małolaci w szerokich spodniach ze wzrokiem potulnie wbitym w ziemię, jakby uprawiali jakąś nieśmiałą franciszkańską odmianę gangsta, panny z gołymi brzuchami, na niebotycznych i chwiejnych obcasach, przechadzające się główną ulicą niczym po missświatowym wybiegu, romańsko-słowiańska mieszanka urody, oszpecona burdelowym makijażem, chłopska nieśmiałość w rewiowych kostiumach i wrażenie, że wszyscy coś udają, że naśladują własne wyobrażenia o świecie, który jest gdzie indziej. [podkreślenie - ja]




Ta książka jest odrobinę jak Gra w klasy Cortazara: właściwie można zacząć czytaj ją w dowolnym miejscu, by po zapoznaniu się z jakąś przygodą czy refleksją zanurzyć się dowolną ilość stron w tył, w przód - lub przekornie czytać dalej. Tasować komentarze, fakty, historyjki, opowiastki - bo nie znajdziemy tu raczej głównego nurtu, raczej przeplatające się meandry dróg i myśli, z których dowolna pasuje tak samo dobrze do każdej innej. Początkowo to drażni - drażni człowieka przybyłego ze świata o bardzo dobrze zdefiniowanym tempie i kierunku upływu czasu. Ale po jakimś czasie książka pozwala się rozpłynąć w zaczynających coraz bardziej rozmiękczać swe granica minutach, godzinach i krajach. Jeszcze jeden fragment z tytułowego rozdziału Jadąc do Babadag:

Gdziekolwiek się ruszę, wyglądam Cyganów. W Prekmurju wyjeździłem bak benzyny, żeby na nich trafić, ponieważ brała mnie cholera na ten wysprzątany kraj i na Słoweńców, na tych zdrajców słowiańskiej rozpierduchy, ale nie znalazłem żadnego, chociaż wyczytałem, że na pewno tam są. Bardzo możliwe, że się ukryli, że wyczuli mnie na sto kilometrów z tym moim zamiłowaniem do rozpadu, z tą żałosną skłonnością do wszystkiego, co nie wygląda tak, jak powinno. Wyczuli mnie już, gdy wyjeżdżałem z domu, już na Słowacji, gdy mijałem ten ich rozdupczony slams za Zborovem, to miejsce przy szosie na wzgórzu, tę prowizorkę i kpinę ze wszystkich pokus ładu i dostatku. Tam moje serce zawsze drży z podziwu, że można mieć ten świat w dupie i uprawiać starożytne zbieractwo pośród postmodernistycznego postindustrialu (...). W gruncie rzeczy robią to samo, co wszyscy, czyli próbują przetrwać, ale się tym nie chwalą, bo nie zapisali swojej historii i wolą swoje bajki i legendy, swoje bajania z pokolenia na pokolenie, swoje "pewnego razu" zamiast, powiedzmy: "trzynastego grudnia roku pamiętnego, dajmy na to, w Kopenhadze". Dlatego dokądkolwiek się wybiorę, zaraz rozglądam się za nimi, za tą żywą obrazą cywilizacji śródziemnomorskiej oraz chrześcijańskiej (...). [podkreślenia - znów ja]

Książka ukazała się nakładem wydawnictwa Czarne w 2008 roku i polecam ją ja, Wojtek.